هەواڵنامەی کتێب
لە بیرچوونەوەی ئەنفال… لە بیرکردنی نەتەوەیەکە
نووسینی: نەجات نوری
(ئەنفال ڕیشەی بڕیمەوە، ئەنفال فەوتاندمانی)… سدیق مەحمود
لە كۆی ئەو مەرگەسات و كوشتوكوشتارانەی لە مێژووی وڵاتاندا ڕوویداوە، بۆ زۆربەیان لە دواجاردا ڕۆحی كوژراو و ستەملێكراوەكان دەكرێنە رێگای ئازادی و ڕۆشنگەری و فەلسەفە و دووبارە خۆ دروستكردنەوە، بەدەیان ڕۆشنبیر و فەیلەسوف و سیاسەتمەدار لە مەرگی یەك كەسەوە تا بەدەیان كەس دەگات دێن كار بۆ هەڵماڵینی هۆكاری ئەو مەرگەساتانە دەكەن و بە دەیان وانە و كتێب و فیلم و ڕێگای نوێ دەگرنە بەر بۆ دووبارە نەبوونەوە و گەیشتن بە بنەبڕكردنی ئەو دیارە قێزەون و ستەمانەی كە لە مرۆڤ دەكرێت لە كاتی جەنگ و ڕووداوە ئاینی و نەتەوەیی و ناكۆكی نێوان وڵاتاندا… دەخوازن زمانی مەرگ بگۆڕن بە زمانی پێكەوە ژیان و لێبوردەی و ئاوەدانی، لە كۆی ئەو ڕووداوە تۆقێنەرانە لە هەر كوێیەكی جیهاندا بووبێت، زۆر لە ڕۆشنبیران و فەیلەسوف و نووسەران و گەلێك لە سیاسیە باوەڕدار و بەخلاقەكان بوونەتەهۆكاری دامەزراندنی دەیان بنكە و دامودەزگای گەورە و بەهێز لەناو وڵاتەكانی خۆیاندا بۆ ساڕێژكردن و دووبارە نەبوونەوەی ئەو كوشتوكوشتارانەی كە بەرۆكی مرۆڤایەتی گرتووە. هاتوون دەیان یاسایان بۆ بنەبڕكردنی ئەو دیارە نامرۆڤایەتیانە خستۆتە ناو دەوڵەت و میللەتانی خۆیانەوە تا بتوانن ژیانی مرۆڤ دەستەبەربكەن لە هەر كوێیەكی جیهاندابووە لەكاتی جەنگ و پێكدادانەكاندا.
بۆ ئێمەی كورد دەبێ ئاوا بپرسین (ئەنفال) چی بە دەسەڵات و ڕۆشنبیر و خەڵكی ئێمە بەخشی؟ پرۆسەی ئەنفال لە كوێدا خستینیە سەر باوەڕی پێكەوە ژیان و ڕۆحی دەیان هەزار ئەنفال كراو لە كوێدا سیاسی و دەسەڵاتی ئێمەی هێنایە سەر ئەو باوەڕەی كە بتوانن زامی كەسوكاری ئەنفال كراوەكان و ئازاری میللەتەكەی خۆیان تیماربكەن؟ لە كوێدا وێنە و مەرگی ئەنفالكراوەكان لە كوردستاندا بووە هۆكاری بە خۆداچوونەوە و وەلانانی ڕق و دەستنەبردن بۆ ژیانی خەڵك و لادان لە چەوساندنەوەی تاك و كۆمەڵگا و بنەبڕكردنی جەنگی یەكتری و سڕینەوەی باوەڕی خۆسەپێنی دژ بە یەكتری؟
با پێكەوە بە سیاسی و دەسەڵاتدار و ڕۆشنبیرمانەوە لە ئەمڕۆدا ئاوڕێك لەم كتێبە بدەینەوە:
گەشتەكانی ئەنفالستان
سێ بەرگ لە نێوان (٢٥١٠) لاپەڕەدا
ئامادەكردن و نووسینی (عومەر محەمەد)
لە بڵاوكراوەكانی دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم ٢٠٢١
ئەم كتێبە خولانەوەیەك نییە لە ناو بازنەیەكی بەتاڵ و بێ ناوەرۆكدا، ئاماژەنیە بۆ هەندێك وێنە و گێڕانەوەی سەر زمانی كەسانێك كە ڕووداوەكان دەگێڕنەوە لەكاتی ئەنفال دا، ئەمە كتێبێكە گرنگەیەكەی لەوەدایە تا مێژووی كورد بۆ هەڵدانەوەی تاوان و قڕكرد دەمێنێت، لاپەڕە بە لاپەڕە ڕۆچوونە بەناو برین و ئەو نەخشە تاوانكاریەی كە بەعس دژ بە نەتەوەیەكی ستەملێكراو پەیڕەوی كردووە، گەیشتنە بە ڕۆحی ستەملێكراوان و دەسەڵاتی ستەمكاردا، دووبارە گەڕانەوەیە بۆ خوێندنەوەیەكی وردی نێوان دەسەڵات و خەڵك لە كاتی جەنگدا، نیشاندانی ئەو ناعەقڵانیەتەیە كە دووژمن پەیڕەوی دەكات دژ بە خەڵكی مەدەنی و ژن و منداڵ و پیر، گەیشتنە بە قووڵایی ئەو باوەڕانەی كە لە مێژوودا جگە لە قڕكردنی خەڵكی و نەیاری خۆیان ئیتر سوودیان لە زمانی گفتوگۆ و پاراسانی ژیانی خەڵكی ئاسایی وەرنەگرتووە. ئەم كتێبە گرنگەیەكەی لەم خاڵانە و زۆر خاڵی تردا دەردەكەوێت. ئەم كتێبە گەشتێكی پڕ مانادارە بۆ خوێندنەوەی ئەنفالكراوەكان و بەجێماوەكانی دوای ئەنفال، نیشاندانی خاپووركردنی شوێن و داماڵینی ڕۆحە لە زێدی كەسەكان، ژیاندنەوەی ئەو چیرۆك و داستانە مەرگ هێنەرانەیە كە خەریكە لە ناو دەرونی نەوەكانی دوای ئەنفالدا وندەبن و بیردەچنەوە، خاڵە گرنگ و گەورەكەی ئەم كتێبە ژیاندنەوە و هێنانە زمانی ئەو چیرۆكە ناخ هەژێنانەیە كە وردە وردە لە ڕۆحی كەسووكاری ئەنفالكراوەكاندا بەرەو نەمان دەچن.
گەشتە دوورودرێژەكەی ئەم كتێبە بەنرخە بە خستنە ڕووی دەیان وێنە و گێڕانەوەی چیرۆكی ئەنفالكراوەكان و ئازاری نەوەكانیان دەست پێدەكات، لەیەكەم چاوپێكەوتنەوە بۆ ڕزگاربووەیەكی ناو ئەنفال لە قووڵایی گەرمیانی پڕ لە هۆرەی ئازار بەخشەوە تا بە ئەنفالی دەشتی هەولێر و قووڵایی بادینان دەگات، دەبێتە هەڵدانەوەی مەرگەساتی ئەنفال، ئەنفال لە دیدی ئەو مرۆڤە گوندنشین و نەخوێندەوارانەوە كە بەقەدەر دەیان ڕشنبیر لێزانانە بە گیانی گێڕانەوەیەكی نوێگەری دێنە سەر باس و مەرگی خۆیان و نەوەكانیان لەكاتی ئەنفال و گرتووخانە بەدنان و مەرگ هێنەرەكانی بەعسدا، لە زمانی ئەم كەسە نەدار و بەدبەختانەی دوای ئەنفالەوە ئێمە لە زمانی مەرگ و لم و بیابان و گرتوخانەكان و فاشیزم و ستەم و بەدخلاقی زۆر لە دەسەڵاتدارە خوێن خۆرەكان تێدەگەین.
بە وردی خوێندنەوەی ئەم چاوپێكەوتنانەی كە لەم كتێبە سێ بەرگیەدا بۆ بە جێماوانی دوای ئەنفال سازكراوە هەر یەكەیان زمانی خۆی هەیە، گێڕانەوەیان پڕ لە دووجار ئەنفال كردن، بە سوێ و ئازاری ژیانی هەر یەكەیاندا دەگەینە وێنەكانی ئەنفالی سەردەمی بەعس و ئەو هەموو ئازار و ئیهمالیەی كە دەسەڵاتدارانی كورد خۆیان دەرهەق بە خەڵك و ناوچە ئەنفالكراوەكان پەیڕەیان كردووە، دووبارە گەڕانەوەیە بۆ سەر ژیانی پڕ لە زەحمەتی بەجێماوانی دوای ئەنفال و هەڵدانەوەی چیرۆكی ئەو عاشق و دەزگیراندار و دەرون پڕ لە هیوا و ئومێدانەیە كە ئەنفال یەك یەك لە بیابانەكاندا گۆڕغەریبی كردن، بۆ هەر بەرگێك لەم كتێبە لە ناو دەیان وشەدا ئێمە دەگەڕێنەوە بۆ سەر مەرگ و خاپوركردن، مەرگ و خاپوركردن دوانەیەكە كە دەسەڵاتە فاشیەكان هیچ كاتێك دەستیان لێ نەپاراستووە، بۆ هەر گێڕانەوەیەك لە سەر زاری بەشمەینەتێكی دوای ئەنفالەوە ئێمە دەگەینە ناو گەردەلوولێكی هێجگار تۆقێنەرەوە، لە زمانی ئەم بەدبەختانەی دوای ئەنفالەوە دەیان وێنەی پشكشكێن دێتە بەر دیدەمان، ئاخر بەعس ئەگەر تا ئەوپەڕی فاشیەت و دڕندەی ڕەفتاری نەكردبێت بۆچی دەست دەبات بۆ گیانی كیژ و منداڵی كوردی بێ تاوان، لەبەرچی دەیان گوند و ئاوەدانی لەگەڵ ڕۆحی خەڵكەكەیدا وێران دەكات؟ ئاوا فاشیەت بێ گوناه و گوناهكار، خاك و ئاوەدانی ناناسێت، ئەو كاتێك بیر لە خۆی دەكاتەوە ئیتر پێویستە هیچ نەتەوە و ئاین و ناوێك لەكاتی بوونی خۆیدا بوونی نەبێت، ئاوا بەعسی فاشی لە كوردبوونی دەڕوانی.
ئەگەر ئاوڕێكی ورد لە پێش ئەنفال و دوای ئەنفال بدەینەوە لەو شوێنانەی كە ئەنفالی تێدا كراوە، كۆی وێنە و گێڕانەوەكانی ناو ئەم كتێبە سێ بەرگیە دەمانخەنە بەردەم دەیان ئازاری نەوەكانی دوای ئەنفالەوە، ئەنفال لە وێنەیەكی تردا دێتەوە بەردیدەمان، ئەوەی بەعس كاولی كرد، ئەوەی بەعس ڕۆحی نەوەكانی ئەنفالی ئازاردا، دەسەڵاتدارانی كورد نەهاتوون شوێنە خاپوكراوەكانی ئەنفالكراوەكان وەكو پێویست ئاوەدانبكەنەوە، نەهاتوون بە دەنگ ئازار و نەهامەتیەكانی كەسوكاری ئەنفالكراوەكانەوە، نەك ئەمانەیان نەكردووە بەڵكو خەریكە هەموو یاد و وێنە مەرگ هێنەرەكانی ئەنفالیش لە كوردستاندا لەبیردەچنەوە، ئەوەی كورد خۆی بۆ لەبیرچوونەوەی ئەنفال پەڕەوی دەكات هیچ دووژمنێك نایكات… خۆ ئەگەر سیاسی و بەشێك لە دەسەڵاتدارانی كورد لە ئەمڕۆدا ئەم كتێبە سێ بەرگیە بە وردی بخوێننەوە زۆرباش لە هەڵە و كردارە بێ ماناكانی خۆیان دەرهەق بە كەسوكاری ئەنفال و ناوچە ئەنفالكراوەكان تێدەگەن، ئێوەی دەسەڵاتدار ئەگەر سەرپێیش بێت چاوێك بە گێڕانەوەكانی ناو ئەم كتێبە گرنگەدا دەربارەی ئەنفال بگێڕنەوە، بزانن ئازارەكانی ئەنفال لە كوێدا ئێوەی بەهۆش هێناوەتەوە و لە كوێدا مەرگەساتی ڕۆحی ئەنفالكراوەكان بەرەو عەقڵانی بردوون؟
ناوەرۆكی ئەم كتێبە سێ بەرگیە پڕ لە تراژیدیا و ئازاری مەرگی تاكی كورد لە ئەنفالدا، كتێبێكە پێویستە بكرێتە بنەما بۆ خوێندنەوەیەكی وردی ئەنفال و دوای ئەنفال، پێویستە وەكو وانە لە هەموو قۆناغەكانی خوێندندا بخوێندرێت، ئەم كتێبە بە تەنیا هەر وشە نیە، هەر گێڕانەوەی ئازاری نەوەكانی دوای ئەنفال نییە، بەڵكو ئەوەی لەم ڕۆژگارەدا چ سیاسی و چ دەسەڵاتدار و ڕۆشنبیرە دەبێت لە وێنەكانی ناو ئەم كتێبەوە بە ئەخلاق و باوەڕ و مێژووی خۆیدا بچێتەوە و بێتە سەر ئەوباوەڕەی كە ئەنفال وانەیەكە بۆ خۆ دووبارە ڕكخستنەوە و ئاوەدانی و ئازادی و خزمەت و دادپەروەری. ئەوەیشی لەدەرەوەی ئازارەكانی كەسوكاری ئەنفالكراوەكان بۆ خۆی بژی و كار بۆ ژیان و مانەوەی خۆی بكات لە هەچ پۆستێكدابێت، دەبێتە ستەمكارێك بۆ دووبارە ئەنفالكردنەوەی ڕۆحی ئەنفالكراوەكان و نەوەكانیان.
بە سوپاسەوە لە دیواری فەیسبووکی نووسەری بابەتەکەوە وەرگیراوە
QR Kod:
